Gminna Strategia

Rozwiązywania Problemów Społecznych

na lata 2021 – 2025

 

 

 

 

Wstęp

 

Rozwiązywanie problemów społecznych jest nadal jednym z kluczowych zadań, jakie stoją przed administracją publiczną wszystkich szczebli. W rozwiązywanie problemów społecznych winny być także zaangażowane organizacje i instytucje należące do różnych sektorów życia publicznego, w tym m.in. organizacje pozarządowe, czy podmioty gospodarcze.

Diagnoza rzeczywistych potrzeb społeczności lokalnej oraz określenie planu działań w dłuższej perspektywie są niezbędnymi warunkami efektywnej realizacji polityki społecznej w gminie. Natomiast określenie misji oraz wyznaczenie celów strategicznych i działań, powinno w znaczny sposób przyczynić się do rozwiązania wielu problemów społecznych oraz ograniczyć negatywne skutki społeczne. Dokument stanowi, zatem podstawę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych, które mają przyczynić się do poprawy warunków życia mieszkańców, w szczególności tych, którzy są zagrożeni marginalizacją i wykluczeniem społecznym oraz doprowadzić do integracji społecznej. Niniejszy dokument umożliwi spełnienie powyższych warunków. Bazą do opracowania diagnozy społecznej zawartej w Strategii były materiały i analizy statystyczne głównie za 2018, 2019 oraz 2020 rok, gromadzone przez instytucje, takie jak Urząd Miasta i Gminy Czarne, Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnem, Powiatowy Urząd Pracy w Człuchowie, placówki oświatowe, czy baza danych regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego (www.stat.gov.pl).

Obecnie stale wzrasta zakres zadań stawianych przed instytucjami pomocy społecznej, co spowodowane jest zwiększającym się ich ciężarem gatunkowym i stopniem trudności. W celu ich realizacji powstały, bądź zostały znowelizowane akty prawne, a wśród nich art. 17 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020, 1876 z późn. zm.) zobowiązujący samorząd gminy i powiatu do opracowania i realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest dokumentem definiującym najważniejsze kierunki interwencji w odniesieniu do problemów społecznych występujących na terenie Gminy Czarne. Wskazuje ona obszary problemowe, priorytetowe kierunki działań oraz wytyczne dla wdrażania planowanych zadań. W celu osiągania rezultatów i celów Strategii, planowane do realizacji działania podlegają stałemu monitoringowi i okresowej ewaluacji.

 

Podstawy prawne tworzenia Strategii.

 

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowiązek jej przygotowania wynika wprost z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz.U. 2020, poz. 1876 z późn.zm.). Na treść i realizację Strategii mają również wpływ inne akty prawne. Należą do nich:

• ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2020, poz. 713 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 2019, poz. 2277 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2020, poz. 111 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2020 r. poz. 821),
• ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U.2020, poz. 808 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2020, poz. 218 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2020, poz. 2050),
• ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2020, poz. 1409 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. 2020, poz. 176 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2020, poz. 426 z późn.zm.),
• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. 2019, poz. 2133),
• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2020, poz. 1057).

Oprócz wspomnianych aktów prawnych przy realizacji Strategii może zachodzić potrzeba odwołania się również do ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji publicznej, budownictwa socjalnego.

 

Spójność z dokumentami strategicznymi

 

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych koresponduje z następującymi dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonują na poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim, powiatowym i gminnym:

• Strategia Długookresowa Kraju Polska 2030,
• Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”.
• Strategia Rozwoju Kraju 2020 aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo.
• Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020.
• Strategię Rozwoju Kapitału Społecznego 2020.
• Projekt Krajowego Programu Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020.
• Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020,
• Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Czarne na lata 2016-2023.
• Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Czarne na lata 2016-2022,
• Strategia Rozwoju Sportu i Turystyki dla Gminy Czarne na lata 2014-2020,
• Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie,
• Gminny Program Wspierania Rodzin w Gminie Czarne na lata 2019-2021.

 

Charakterystyka Gminy Czarne.

 

Położenie i powierzchnia gminy.

 

Gmina Czarne to gmina miejsko-wiejska położona w południowo-zachodniej części województwa pomorskiego, w powiecie człuchowskim. Zajmuje powierzchnię 234,9km², a w jej granicach administracyjnych znajduje się 21 miejscowości.

Miasto leży nad rzeką Czernicą, na skraju doliny zachodniopomorskiej, przy zbiegu trzech województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego i wielkopolskiego, przy linii kolejowej Szczecinek - Chojnice. Otoczone jest lasami sosnowymi. Przebiegające przez Czarne szlaki komunikacyjne mają charakter regionalny i lokalny. Według danych aż 37% powierzchni gminy zajmują użytki rolne, a 52% powierzchni użytki leśne. Sama gmina stanowi 14,92% powierzchni powiatu człuchowskiego. W jej skład wchodzi 10 sołectw: Sokole, Biernatka, Bińcze, Domisław, Kijno, Krzemieniewo, Nadziejewo, Raciniewo, Sierpowo, Wyczechy-Łoża.

 

Sytuacja demograficzna

 

Podstawowym celem diagnozy społecznej Gminy Czarne jest zaprezentowanie stanu i trendów zmian w strukturze demograficznej społeczności lokalnej. Struktura demograficzna, będąca rezultatem procesów demograficznych w przeszłości, determinuje kształtowanie się zjawisk demograficznych i społecznych w przyszłości. Rozpoznanie istotnych cech, zjawisk i procesów społecznych jest także kontekstem dla weryfikacji kierunków dotychczasowych działań na rzecz rozwiązywania problemów społecznych, a co za tym idzie umożliwia wnioskowanie dotyczące wymaganych w tym zakresie zmian, zarówno w odniesieniu do skali interwencji, jak i jej rodzaju.

Według danych Urzędu Miasta i Gminy Czarne, na dzień 30 listopada 2020, ogólna liczba osób, zameldowanych na pobyt stały i czasowy, w Gminie Czarne wyniosła 8707 osób, z tego w mieście Czarne zameldowanych jest ogółem 5619 osób, natomiast 3088 osób zameldowanych jest na terenie miejscowościwiejskich, które wchodzą w skład gminy. Poniższa tabela przedstawia dane o liczbie osób na przestrzeni lat 2018-2020.

 

Nazwa miejscowości	LICZBA OSÓBstan na 31 grudnia 2018	LICZBA OSÓBstan na 31 grudnia 2019	LICZBA OSÓBstan na 30 listopada 2020
Biernatka	118	118	115
Bińcze	446	453	442
Czarne	5809	5720	5619
Domisław	360	347	331
Domyśl	2	1	0
Grabowiec	62	67	66
Janowiec	7	6	6
Kijno	119	121	121
Krzemieniewo	507	506	490
Lędyczek Drugi	1	3	3
Łoża	84	84	82
Malinowo	15	15	15
Nadziejewo	176	176	178
Prądy	10	9	10
Raciniewo	124	130	126
Sierpowo	182	184	187
Sokole	134	138	133
Wierzbnik	4	4	3
Wronkowo	81	76	72
Wyczechy	726	721	708
Wygonki	1	1	0
Ogółem	8967	8880	8707

Tab. 1 Liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i pobyt czasowy według danych UMiG Czarne.

Jak wynika z danych przedstawionych w tabeli liczba ludności na przestrzeni ostatnich trzech lat uległa zmniejszeniu. W porównaniu do danych z 2018 roku liczba mieszkańców Gminy Czarne zmniejszyła się 260 osób, co stanowi spadek liczby ludności na poziomie 2,87%.

Struktura wiekowa ludności zamieszkującej Gminę Czarne, na przestrzeni ostatnich trzech lat, z podziałem na płeć, przedstawia poniższa tabela.

	LICZBA OSÓBstan na 31 grudnia 2018	LICZBA OSÓBstan na 31 listopada 2019	LICZBA OSÓBstan na 30 listopada 2020
Ogólna liczbaosób, w tym:	8953	8880	8707
Kobiety, w tym	4658	4638	4552
0-18	716	696	680
19-60	2746	2696	2604
60+	1196	1246	1268
Mężczyźni, w tym:	4309	4242	4155
0-18	699	691	671
19-65	3065	2977	2885
65+	545	574	599

Tab. 2 Struktura wiekowa mieszkańców według danych UMiG Czarne.

Zmiany w strukturze demograficznej ludności, związane ze starzeniem się społeczeństwa, przyczynią się w przyszłości do coraz większego obciążenia osób w wieku produkcyjnym, które będą musiały utrzymywać powiększającą się stale liczbę osób w wieku nieprodukcyjnym, w szczególności osób w wieku emerytalnym.

 

Sytuacja na rynku pracy

 

Analizując kwestie związane z rynkiem pracy należy w pierwszej kolejności zorientować się, jak wyglądają statystyki dotyczące osób bezrobotnych. Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Człuchowie przedstawione w poniższej tabeli przedstawiają liczbę osób bezrobotnych z terenu Gminy Czarne na przestrzeni niemal trzech lat.

 

Bezrobocie w Gminie Czarne	2018stan w końcu drugiego półrocza	2019stan w końcu drugiego półrocza	2020stan w końcu pierwszego półrocza
Ogółem:w tym:	307	273	345
Kobiety	161	147	180
Mężczyźni	146	126	165
Osoby długotrwale bezrobotne	146	123	147

Tab. 3 Liczba osób bezrobotnych według danych PUP w Człuchowie.

Na terenie Gminy Czarne działają różne podmioty gospodarcze, np. przedsiębiorstwa produkcyjne, usługowe, handlowe, rolne, gospodarstwa domowe. Zgodnie z Centralną Ewidencją i Informacją o Działalności Gospodarczej (CEIDG) na terenie Gminy Czarne na dzień 31 grudnia 2019 r. działało:

• 252 przedsiębiorców o statucie aktywny,
• 9 podmiotów prowadzących działalność wyłącznie w formie spółek cywilnych,
• 55 przedsiębiorców o statucie zawieszony.

 

Edukacja i wychowanie

 

Infrastruktura opiekuńcza i oświatowa na terenie Gminy Czarne obejmuje instytucje opieki nad dziećmi do lat 3, przedszkole, szkoły podstawowe (w tym z oddziałami przedszkolnymi) oraz szkołę ponadpodstawową. Znajdują się wśród nich placówki publiczne gminne oraz powiatowe.

Opieka nad dziećmi do lat 3 może być organizowana w ramach Gminnego Żłobka, który zlokalizowany jest przyul. Wojska Polskiego w Czarnem. Żłobek utworzony został w 2017 roku, w związku ze zdiagnozowaną potrzebą rozwoju instytucji opieki nad małymi dziećmi, przy dofinansowaniu w ramach Programu Maluch.

Opiekę dzieciom w wieku przedszkolnym zapewniają Przedszkolne Gminne w Czarnem, którego obiekt znajduje się na ul. Parkowej w Czarnem oraz oddziały przedszkolne działające przy szkołach podstawowych, do których należą:

• Szkoła Podstawowa im. Danuty Siedzikówny ps. "Inka" w Czarnem, ul. Parkowa,
• Szkoła Podstawowa w Wyczechach,
• Szkoła Podstawowa w Krzemieniewie.

W szkołach zapewnia się uczniom i dzieciom w oddziałach przedszkolnych opiekę psychologiczno-pedagogiczną i specjalistyczną zgodnie ze wskazaniami poradni psychologiczno-pedagogicznej określonymi w orzeczeniach lub opiniach PPP oraz według rozpoznanych potrzeb. W szczególności zatrudnia się specjalistów: pedagoga, psychologa, logopedę, nauczycieli wspomagających proces kształcenia. Prowadzi się nauczanie indywidualne, zajęcia rewalidacyjne.

 

Kultura, sport i rekreacja

 

Kultura jest źródłem rozwoju społecznego ponieważ poprzez właściwy sobie świat wartości, legitymizuje struktury społeczne i oczekiwane kierunki ich przemian podejmowane przez człowieka jako członka społeczności i twórcy kultury, ale w dialektycznym procesie wzajemnych interakcji w procesach socjalizacji i wychowania - człowiek jest też przez kulturę modelowany w cechach swoich postaw i sposobach uczestnictwa w rytmach życia społecznego.

Upowszechnianiem kultury w Gminie Czarne zajmuje się Czarneńskie Centrum Kultury, które działa na powierzchni 648 m². Posiada salę wielofunkcyjną oraz pomieszczenia: biurowe, kuchenne, salę zajęć dla zespołów. W wymienionych pomieszczeniach prowadzone są statutowa działalność. Ponadto do struktury CCK wchodzi biblioteka w Czarnem i filia biblioteki w Wyczechach, a także 10 świetlic wiejskich na terenie Gminy w miejscowościach: Sokole, Kijno, Sierpowo, Domisław, Krzemieniewo, Nadziejewo, Wyczechy, Raciniewo, Biernatka i Bińcze.

Podstawowe zadania Czarneńskiego Centrum Kultury, to:

• rozbudzanie, upowszechnianie i zaspokajanie zainteresowań i potrzeb kulturalnych społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży,
• kultywowanie tradycji oraz tworzenie warunków dla rozwoju folkloru, rękodzieła artystycznego i ludowego,
• tworzenie warunków do rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego,
• koordynowanie, inspirowanie, organizowanie działalności kulturalno- wychowawczej,
• organizowanie różnego typu – uroczystości, festynów, konkursów, spotkań, przeglądów,
• rozwijanie zainteresowań poprzez uczestnictwo w różnorodnych formach zajęć tj. kołach, klubach zainteresowań, kursach, warsztatach,
• współpraca z władzami gminy, szkołami, placówkami kultury, organizacjami lokalnymi.

Organizacje pozarządowe działające na terenie Miasta i Gminy Czarne:

• Czarneńskie Stowarzyszenie Tenisowe,
• Czarneńskie Stowarzyszenie Tenisa Ziemnego,
• Uczniowski Klub Sportowy CHAMPION CZARNE,
• Ludowy Klub Sportowy „Czarni” Czarne,
• Ludowy Klub Sportowy „Sokół” Wyczechy,
• Ludowy Zespół Sportowy „Skra” Bińcze,
• Stowarzyszenie „Krzemień” Krzemieniewo,
• Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Bińcze, Biernatka, Raciniewo,
• Stowarzyszenie „MÓJ ŚWIAT”
• Stowarzyszenie „Inspiracja”,
• Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych i Integracji Środowiskowej „Szansa” im. Jana Pawła II w Czarnem,
• Stowarzyszenie „Brygada Inki”,
• Strzelecki Bractwo Kurkowe,
• Stowarzyszenie „EKO-BARĆ 1954r.”
• Koło Gospodyń Wiejskich w Sokolu,
• Koło Gospodyń Wiejskich w Nadziejewie,
• Koło Gospodyń Wiejskich w Domisławiu,
• Koło Gospodyń Wiejskich w Wyczechach,
• Koło Gospodyń Wiejskich w Sierpowie,

Na terenie Miasta i Gminy Czarne działają także Terenowe Oddziały Stowarzyszeń i Klubów:

• Oddział Wojskowego Koła PTTK Husaria,
• Powiatowy Związek Niewidomych w Człuchowie koło w Czarnem,
• Miejsko-Gminny Klub Honorowych Dawców Krwi w Czarnem,
• Klub Karate Tradycyjnego SHOTO w Pile,
• Polskie Stowarzyszenie Diabetyków w Czarnem,
• Koło Terenowe Krajowego Związku Emerytów i Rencistów Służby Więziennej przy Zakładzie Karnym w Czarnem,
• Polski Związek Działkowców, Stowarzyszenie Ogrodowe im. Obrońców Pokoju w Czarnem,
• PZHGP Chojnice - Człuchów oddział Czarne,
• Polski Związek Wędkarski koło Czarne.

 

Opieka zdrowotna

 

Zadania w zakresie ochrony zdrowia nie zostały instytucjonalnie przejęte przez samorząd. Świadczenie usług medycznych w zakresie Podstawowej Opieki Zdrowotnej na podstawie kontraktów z NFZ realizują:

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Zdrowia "NOVO-MED", ul. Wojska Polskiego 8 w Czarnem,
• Pomorski Ośrodek Diagnostyki Medycznej "PODIMED", Plac Wolności 10 w Czarnem.

 

Bezpieczeństwo publiczne w gminie Czarne.

 

Gmina Czarne jest objęta monitoringiem ulic. Na terenie gminy funkcjonuje Posterunek Policji, zlokalizowany przy ulicy Parkowej 4 w Czarnem, który podlega pod Komedę Powiatową Policji w Człuchowie. Struktura organizacyjna Posterunku:

• Kierownik Posterunku Policji,
• Dzielnicowi -funkcjonariusze policji pionu prewencji, którzy prowadzą rozpoznania przydzielonego im rejonu służbowego pod względem osobowym, terenowym, zjawisk i zdarzeń mających wpływ na stan porządku i bezpieczeństwa publicznego a także realizują zadania z zakresu profilaktyki społecznej. W Gminie Czarne służbę pełni dwóch dzielnicowych, jeden , którego rejon służbowy obejmuje miasto Czarne oraz drugi- rejon służbowy miejscowości wiejskie Gminy Czarne.

Ochotnicze Straże Pożarne (OSP) realizują zadania na rzecz ochrony ludności, ochrony przeciwpożarowej oraz ratownictwa, a także prowadzą na szeroką skalę działania profilaktyczne skierowane głównie do młodzieży. Podstawowymi celami i zadaniami Ochotniczych Straży Pożarnych wynikającymi m.in. z ich statutów jest prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom, udział w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów oraz innych zdarzeń niebezpiecznych i klęsk, a także informowanie ludności o istniejących zagrożeniach. Na terenie Gminy Czarne funkcjonują dwie Ochotnicze Straże Pożarne:

• OSP Czarnem
• OSP Bińcze

obydwie są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

 

Pomoc społeczna

 

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Efektywna realizacja polityki społecznych i jej sprawne funkcjonowanie wymaga dopasowania oraz dostosowania działań z wielu obszarów do rzeczywistych potrzeb mieszkańców gminy.

Kluczową instytucją przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu na terenie Gminy Czarne jest Ośrodek Pomocy Społecznej. Celem działalności jest organizowanie i wykonywanie zadań z zakresu pomocy społecznej, w szczególności poprzez doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia potrzebujących osób i rodzin i zintegrowanie ich ze środowiskiem. Do zadań pomocy społecznej należy przyznawanie i wypłacanie świadczeń, prowadzenie pracy socjalnej, rozwój i prowadzenie niezbędnej infrastruktury socjalnej czy rozwijanie nowych form pomocy. Ośrodek Pomocy Społecznej działa w obiekcie przy ul. Leśnej 4.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Czarnem wspiera rodziny i osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, osoby ubogie i osoby podwyższonego ryzyka. Ośrodek realizuje zadania własne gminy, zadania zlecone gminie przez administrację rządową z zakresu pomocy społecznej, zadania wynikające z rozeznanych potrzeb gminy, bądź z rządowych programów pomocowych na podstawie i w granicach obowiązujących aktów prawnych.

Poniższa tabela przedstawia rzeczywistą liczbę rodzin i osób objętych pomocą społeczną w latach 2018-2020, udzielone wsparcie w ramach zadań zleconych i zadań własnych (bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę i źródło finansowania). Świadczenia pieniężne tj. zasiłki stałe, zasiłki okresowe, zasiłki celowe, specjalne zasiłki celowe oraz świadczenia niepieniężne tj. usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz odpłatność gminy za pobyt jej mieszkańców w domach pomocy społecznej.

 

Pełnyprogram w pliku.