Jak rozpoznać Barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego jest niezwykle inwazyjnym chwastem należącym do rodziny selerowatych. Wyrasta najczęściej w miejscach nie użytkowanych przez człowieka na przykład na łąkach, odłogach i przy drogach. Natknąć się na niego można także wzdłuż brzegów jezior, rzek, na polach uprawnych, pastwiskach czy w ogrodach i parkach. W Polsce barszcz Sosnowskiego rośnie w każdym województwie, jego populacja z roku na rok wzrasta.
W naszym kraju warunki rozwoju dla barszczu są wyjątkowo korzystne, dlatego niektóre rośliny dorastają aż do 3,5 czy 4 m wysokości. To nie jedyna typowa cecha tej rośliny, warto zwrócić uwagę na okrągłą, zieloną i bruzdowatą łodygę, która w dolnej części pokryta jest fioletowymi plamkami. U podstawy osiąga grubość około 8-12 cm. Wewnątrz jest pusta.
Liście barszczu Sosnowskiego są bardzo duże i rozłożyste, dorastają nawet do ponad 2 metrów. Sam wygląd barszczu Sosnowskiego niejednokrotnie nasuwa skojarzenie, które ułatwia jego rozpoznanie - przypomina on ogromny koper z charakterystycznymi kwiatami zebranymi w potężny baldach,który posiada średnicę od 30 do 70 cm.
Kwiatostany Barszczu Sosnowskiego to oromne wielkopromieniowe baldachy (największy na osi pędu głównego 30-75 cm i kilkadziesiąt mniejszych), złożone na ogół z kilkudziesięciu baldaszków i wyglądem przypominają wielki parasol. Białe kwiaty wydzielają charakterystyczny zapach kumaryny.
Jak odróżnić Barszcz Sosnowskiego od innych gatunków.
Pomimo swojego bardzo charakterystycznego wyglądu barszcz Sosnowskiego niejednokrotnie mylony jest z innymi gatunkami roślin. Osoby, które nigdy nie widziały kaukaskich barszczyc często mylą je z innymi roślinami o dużych liściach lub rodzimym barszczem zwyczajnym. Naukowa literatura wymienia także inne gatunki, które ze względu na swój wygląd są często mylone z kaukaskimi barszczami. Należą do nich: pasternak zwyczajny, arcydzięgiel litwor, dzięgiel leśny. Rośliny te dorastają do 2 m wysokości, jednak są delikatniejsze w budowie.
Informacje, jak odróżnić Barszcz Sosnowskiego od Barszczu Zwyczajnego znajdą Państwo na stronie barszcz.edu.pl/jak-odroznic-barszcz-zwyczajny-od-sosnowskiego-7-praktycznych-wskazowek
Postępowanie w przypadku poparzenia roślinami Barszczu Sosnowskiego
W wyniku bezpośredniego kontaktu z roślinami barszczu Sosnowskiego pojawiają się na skórze zaczerwienienia, obrzęki, pęcherze i inne objawy poparzenia. W wielu przypadkach występują także objawy alergiczne (nudności, ból głowy, torsje, itp.). Objawy te mogą wystąpić u osób szczególnie wrażliwych nawet bez kontaktu bezpośredniego, lecz w wyniku kontaktu z zapachem roślin lub nasion.Objawy te są spowodowane przez m. in. furokumarynę, która posiada charakter fotosensibilujący. Oznacza to, że wywołuje nadwrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne, co stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzi.
Ryzyko wystąpienia niepokojących objawów wzrasta przy słonecznej pogodzie, zwłaszcza w okresie kwitnienia. Niebezpieczne olejki eteryczne zawarte są we włoskach pokrywających liście i łodygę.
Działania profilaktyczne, jakie należy podjąć w przypadku kontaktu z tą niebezpieczną rośliną to osłonięcie poparzonego fragmentu ciała przed działaniem promieni słonecznych. Ograniczy to wystąpienie objawów alergicznych. W następstwie kontaktu bezpośredniego z roślinami barszczu występuje w miejscu kontaktu zazwyczaj swędzenie, pieczenie lub bolesność skóry
W przypadku wystąpienia opisanych lub innych objawów będących konsekwencją kontaktu z roślinami barszczu należy bezzwłocznie udać się do lekarza!
Metody zwalczania Barszczu Sosnowskiego
rebootAby skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu się inwazyjnego gatunku oraz zminimalizować koszty jego zwalczania na terenach szczególnie narażonych należy podjąć zapobiegawcze kroki. Ponadto monitorować należy dotychczasowe stanowiska występowania barszczu.
Na terenach rolniczych, które nie są użytkowane zabiegi uprawowe powinny być prowadzone regularnie i jak najdłużej to możliwe. Szczególnie ważne jest to na obrzeżach pól, wzdłuż dróg, cieków wodnych, łąkach.
Gdy zawiodą sposoby zapobiegawcze i barszcz jednak pojawi się na nowych obszarach należy go zwalczać. Istnieją metody mechaniczne i chemiczne zwalczania barszczu Sosnowskiego.
Sposoby mechaniczne to: podcinanie korzeni, ścinanie roślin, koszenie, usuwanie baldachów. Poza podcinaniem korzeni żadna z tych metod nie daje efektu całkowitego niszczenia rośliny. Uzyskać to można dopiero w ciągu kilku sezonów wegetacyjnych, stosując 2–3 zabiegi rocznie.
Za pomocą orki zniszczyć można wschody barszczu, natomiast orka głęboka (24 cm) może w znaczący sposób zredukować procent kiełkujących nasion. Podcinanie lub wykopywanie korzeni powinno być wykonane dwukrotnie: wczesną wiosną oraz w połowie lata. Zalecane jest podcinanie co najmniej 10 cm poniżej powierzchni gleby. Jest to metoda pracochłonna, ale bardzo efektywna – stosowana może być w przypadku występowania pojedynczych roślin albo mało liczebnych stanowisk.
Koszenie jest metodą stosowaną na większych areałach, barszcz szybko odrasta – koszenie musi być więc powtarzane 2–3 razy w trakcie sezonu wegetacyjnego, aby nie dopuścić do zmagazynowania w korzeniach i liściach składników potrzebnych do zakwitnięcia i wydania nasion.
Kolejną metodą niszczenia jest ścinanie kwitnących roślin przed zawiązaniem nasion. Wytworzenie nowych nasion będzie w ten sposób wstrzymane. Stosując taką strategię można zlikwidować populację barszczu w ciągu kilku lat. Usuwanie baldachów może być równie skuteczne jak koszenie. Czas usuwania jest bardzo istotny. Nie należy tego robić zbyt wcześnie w sezonie, bo regeneracja następuje bardzo szybko i w rezultacie wytworzony zostanie nowy kwiatostan. Zbyt późny zabieg „ogławiania” daje ryzyko, osypywania się dojrzałych już nasion do gleby. Ścięte baldachy muszą być zebrane i zniszczone. Podobny efekt, jak wykaszanie daje przygryzanie barszczu, zwłaszcza na dużych powierzchniach, przez zwierzęta. Na pastwiskach, na których występuje barszcz zaleca się przeprowadzenie przynajmniej jednego koszenia w sezonie, aby pasza zwierząt nie była jednolita i składała się także z innych roślin. Ponadto zbyt duże nasilenie występowania barszczu może być dla zwierząt, podobnie jak dla ludzi szkodliwe powodując podrażnienia błon śluzowych, oparzenia.
Wyniki doświadczeń prowadzonych w kraju i za granicą wskazują na dużą przydatność w zwalczaniu barszczu herbicydów zawierających glifosat oraz trichlopyr.
Trichlopyr jest selektywny dla traw i posiada szerokie spektrum zwalczania chwastów dwuliściennych, w tym barszczu. Glifosat natomiast może być stosowany nawet w pobliżu zbiorników wodnych i jest jedyną substancją oficjalnie zarejestrowaną do zwalczania barszczu w Europie. Zalecanym terminem do stosowania glifosatu w celu zwalczania barszczu jest wczesna wiosna, gdy rośliny mają 20–50 cm wysokości i opryskanie całej rośliny jest możliwe (później jest za duża). Kolejny zabieg zalecany jest pod koniec maja, gdy pojawią się siewki, z nasion które wykiełkowały później.
Ponadto istnieją inne metody zwalczania barszczu takie, jak stosowanie soli, amoniaku, oleju opałowego i innych substancji chemicznych. Nie są one jednak szerzej zalecane, gdyż stosowanie ich ma negatywny wpływ na środowisko, glebę, wodę. W celu skuteczniejszego niszczenia barszczu Sosnowskiego najlepszym sposobem jest stosowanie kilku metod zwalczania, kombinacji mechanicznych i chemicznych.
Wykonując wszelkie zabiegi związane ze zwalczaniem barszczu wymagane są szczególne środki ostrożności spowodowane wysoką toksycznością rośliny. Żadna cześć ciała nie może być narażona na bezpośredni kontakt z rośliną. Konieczne jest zakładanie kombinezonów, rękawic i okularów ochronnych. Biorąc pod uwagę wysoką szkodliwość opisanego gatunku konieczna byłaby bardziej nagłośniona akcja medialna uświadamiająca zagrożenia, jak i propagująca instrukcje, przepisy i zakazy dotyczące postępowania z rośliną.
